20 - 23 Απριλίου 1914: Η καθοριστική νίκη των Βορειοηπειρωτών στην Μονή Τσέπου

Δοξολογία με τον Στρατό της Αυτονόμου Β. Ηπείρου στην Μονή Τσέπου

Στις 20 Απριλίου 1914 ο Αυτονομιακός Αγώνας των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου βρισκόταν στην πιο κρίσιμη στιγμή του.

Η γραμμή του μετώπου που κατείχαν οι δυνάμεις της Αυτονόμου Πολιτείας της Ηπείρου άρχιζε νότια από τη συμβολή των ποταμών Βελίτσα και Δρίνου μέχρι τη γέφυρα πάνω από τον Βελίτσα και μέχρι τα υψώματα της Τσεπούνας και στο βορά μέχρι το Μοσχοχώρι. 

Ο Διοικητής του Συντάγματος Δελβίνου Ταγματάρχης Βλάσης Καραχρήστος είχε αντιληφθεί τον κίνδυνο που είχε δημιουργήσει η αλβανική κατάληψη των υψωμάτων της Μονής Τσέπου για την συνέχιση της άμυνας του Αργυροκάστρου και προσπαθούσε απεγνωσμένα να ενισχύσει τις Ηπειρωτικές Δυνάμεις εκεί με όσες δυνάμεις διέθετε.

Μπροστά στον ενδεχόμενο κίνδυνο κατάρρευσης του μετώπου η Προσωρινή Κυβέρνηση της Αυτονόμου Ηπείρου μετέφερε την έδρα της από το Αργυρόκαστρο στους Γεωργουτσάτες. 

Η επίθεση που δεχόταν το μέτωπο αυτό από τους Αλβανούς ανάγκασε τον Αρχηγό του Στρατού της Αυτονόμου Ηπείρου Δημήτρη Δούλη, να διατάξει την αποστολή ενισχύσεων. Στην πρώτη γραμμή έφτασαν το "Σώμα των Ερυθροχιτώνων" του Αλέξανδρου Ρώμα και ο Ανεξάρτητος Λόχος του Λαμπόβου υπό τον Λοχαγό Γεράσιμο Πνευματικάτο μαζί με απόσπασμα πολυβόλων του Ίλαρχου Χρύση. 

Με την επίθεση που έκαναν οι Αλβανοί άρχισαν σκληρές συγκρούσεις προπάντων στην κατεύθυνση Μονή Τσέπου - Τσεπούνα – Μοσχοχώρι, όπου τα αλβανικά τμήματα κατάφεραν να προωθηθούν αρκετά. 

Ο Ταγματάρχης Καραχρήστος γνώριζε ότι η κατοχή των υψωμάτων της Μονής Τσέπου που δέσποζαν απόλυτα στην περιοχή, καθιστούσε αδύνατη την παράταση της άμυνας στις θέσεις που κατείχαν οι Αυτονομιακές δυνάμεις. Ενδεχόμενη μάλιστα σύμπτυξη προς τα πίσω θα επέφερε διάσπαση και διάλυση, γεγονός που θα σήμαινε το τέλος του Αυτονομιακού Αγώνα. Έτσι αποφάσισε να ανακαταλάβει με νυχτερινή ενέργεια την τοποθεσία της Μονής Τσέπου και να απωθήσει τις αλβανικές δυνάμεις βόρεια του ποταμού Βελίτσα. Αφού συγκέντρωσε αμέσως περίπου 15 άντρες εισχώρησε μέσω μιας χαράδρας σε καίριο σημείο από το οποίο άρχισε να προσβάλλει με σφοδρά ομαδικά πυρά τους Αλβανούς, οι οποίοι αιφνιδιάστηκαν και κινδυνεύοντας να κυκλωθούν από τον 4^ο Λόχο των Αυτονομιακών εξαναγκάσθηκαν σε άτακτη υποχώρηση. 

Στις 8 το βράδυ άρχισε η συντονισμένη επίθεση των Αυτονομιακών Δυνάμεων με την προσθήκη 200 αντρών. Οι Αλβανοί προσπάθησαν να αντισταθούν και έβαλαν εναντίον των Βορειοηπειρωτών από διάφορες θέσεις, αλλά ήταν όμως αδύνατον να αναχαιτίσουν τις ορμητικές τους επιθέσεις. Μέσα σε τρία τέταρτα της ώρας οι Αυτονομιακοί ήταν στην Μονή Τσέπου και συνέχισαν την καταδίωξη των Αλβανών μέχρι τις όχθες του Βελίτσα και το χωριό Πλέτι, όπου και εγκατέστησαν τμήματα ασφαλείας.

Στη μάχη της Μονής Τσέπου τα Αυτονομιακά τμήματα συνέλαβαν αιχμάλωτο και έναν ένστολο Ιταλό λοχαγό, ενώ μεταξύ των πολλών νεκρών υπήρχαν και πτώματα Ιταλών και Βουλγάρων κομιτατζήδων.

Ο Διοικητής του Συντάγματος Δελβίνου Βλάσης Καραχρήστος αποφάσισε να ενεργήσει στη συνέχεια για την ανακατάληψη του χωριού Χουμελίτσα, που επιτεύχθηκε στις 21 Απριλίου.

Την επομένη (22 Απριλίου) τμήματα του Συντάγματος με τον ουλαμό πυροβολικού και στοιχείο πολυβόλων, έκαναν επίθεση στην κατεύθυνση των χωριών Πλεσάτι – Γαρδίκι – Ζουλιάτι. Τα αλβανικά τμήματα χωροφυλακής που βρίσκονταν στο Γαρδίκι, ύστερα από βολές υποχώρησαν πανικόβλητα προς τα χωριά Ζουλιάτι και Φούσα ε Μπαρδ, με τους Αυτονομιακούς να καταλαμβάνουν το Γαρδίκι και το Προγκί.

Παράλληλα οι δυνάμεις του Ιλάρχου Χρυσή και το «Σώματος Ερυθροχιτώνων» μετά από αντεπίθεση ανέτρεψαν τους άτακτους Αλβανούς στο μέτωπο του Χορμόβου. Έτσι στις 23 Απριλίου ο Αυτονομιακός Στρατός ανακατέλαβε τα χωριά Χόρμοβο και Λέκλη.

Στις 24 Απριλίου ο Υπουργός Στρατιωτικών της Κυβέρνησης της Αυτονόμου Ηπείρου Δημήτρης Δούλης εγκαθιστά την έδρα του στην Μονή Τσέπου.

Η σύγκρουση στην περιοχή της Μονής Τσέπου και η επιτυχία των Βορειοηπειρωτών είχαν σημαντικό θετικό αντίκτυπο για τη συνέχιση του Αυτονομιακού Αγώνα, ενώ η αλβανική προέλαση προς το Αργυρόκαστρο, ανατράπηκε οριστικά.



Πηγή: Ο Βορειοηπειρωτικός Αγώνας (ΔΙΣ/ΓΕΣ)